Jak wygląda rytm snu u noworodka?

Dziecko, szczególnie w okresie noworodkowym, pozostaje całkowicie zależne od swoich opiekunów. Oczekuje opieki bez względu na sytuację. Zazwyczaj tuż po narodzinach i po pierwszym karmieniu zapada w błogi sen, jednakże proces ten może ulec zmianie w błyskawicznym tempie. Jak wygląda rytm snu u noworodka? Z czego wynikają zmiany i potrzeby dzieci na różnym etapie rozwoju? I wreszcie, czy jest sposób na organizację dobowego rytmu dziecka, aby mieć możliwość opieki nad maleństwem i jednocześnie chwili wytchnienia? Niestety nie ma złotej recepty na sen noworodka oraz jednej metody sprawdzającej się w każdym przypadku. Sen malucha jest indywidualny, dlatego niezawodna będzie obserwacja przyzwyczajeń. Na co zwrócić szczególną uwagę? Oprócz wygodnego materaca istnieją inne czynniki mające istotny wpływ na regulację rytmu dnia i nocy malucha. W artykule przygotowaliśmy kilka ciekawostek.

Sen noworodka a jego rozwój
 

Dorośli od snu wymagają regeneracji. Organizm wycisza się i wówczas zachodzą przemiany, które w biegu dnia są niemożliwe bądź utrudnione do osiągnięcia. W przypadku dzieci, w szczególności w pierwszych miesiącach życia w czasie snu organizm przechodzi przez mnóstwo etapów dynamicznego rozwoju, a z kolei umysł odpoczywa. Ponadto noworodek nie ma pojęcia, czym jest noc a czym dzień. Podział czasu, który jest logiczny w świecie dorosłych, całkowicie nie dotyczy noworodków i niemowląt. W czasie pierwszych chwil żyje według aktywności wewnątrzmacicznej, które w czasie ciąży były dla dziecka sygnałem pewnych zachowań i reakcji. Powodem rytmu snu u noworodka jest również nie do końca wykształcony ośrodkowy układ nerwowy i gospodarka hormonalna. Dziecko jest dopiero w fazie intensywnego rozwoju, czego dowodzą nabywane umiejętności, które z tygodnia na tydzień znacząco się poszerzają.
 

Czy moje dziecko śpi za długo czy za krótko?
 

Na forach internetowych dla młodych rodziców można doszukać się mnóstwa informacji dotyczących tego, jak dziecko śpi, ile płacze, czy pozwala rodzicom na chwile wytchnienia, czy wprawia w osłupienie krzykiem etc. Fakt, że jeden maluch będzie płakał wniebogłosy, a inny będzie spał przez większość dnia, jest zależny od wielu czynników. Początkowo dziecko poświęca na sen zdecydowanie więcej czasu, ale już od około 4. tygodnia dostrzec można znaczące różnice w dobowym rytmie snu. Odpoczynek jest dla niemowlaka potrzebny, ale warto pamiętać, że każde dziecko jest inne i odbieganie od normy nie musi być powodem do niepokoju. Problem może wynikać również z doboru materaca, kołderki, a nawet ubrań dziecka. Być może maluch czuje się przegrzany, dlatego warto rozważyć zmianę grubszej kołderki na kocyk. Ponadto ilość snu i ogólny rytm dnia jest związany z temperamentem dziecka oraz dojrzałością układu nerwowego. Istotnym czynnikiem jest również wielkość żołądka, bowiem w pierwszych miesiącach potrzeby dziecka reguluje uczucie głodu i sytości. Proces karmienia oraz trawienia warunkuje fazy snu noworodka i niemowlaka.
 

Trzy fazy snu u noworodka
 

Dobowy cykl u dorosłych regulowany jest przez światło słoneczne. Ograniczenia w jego dostępie spowalniają pracę hormonów, które wysyłają sygnał do mózgu o odpowiednim czasie na odpoczynek i regenerację. Z uwagi na fakt, że niemowlę nie dostrzega dobowego cyklu fizjologicznego, jego rytm snu odnosi się do trzech faz: czuwania, snu aktywnego i głębokiego.

• Faza czuwania - niemowlę nie śpi. To czas odbierania bodźców wzrokowych i reagowania na światło. W tym czasie dziecko nie jest zbyt aktywne, niezbyt chętnie porusza nóżkami i rączkami. Z fazy czuwania może przejść do kolejnej fazy.
• Faza snu aktywnego - wielu rodziców, widząc malucha, który wierci się, rusza powiekami, odruchowo pragnie utulić go na rękach w obawie przed wybudzeniem. Okazuje się jednak, że przerwanie fazy aktywnego snu prawdopodobnie wybije dziecko z rytmu i znacząco zaburzy jego naturalny cykl.
• Faza snu głębokiego - niemowlę przyjmuje wygodną pozycję i oddaje się całkowicie odpoczynkowi. Oddycha regularnie i ma lekko rozchylone usta, wygląda spokojnie i błogo. Wybudzenie dziecka z fazy snu głębokiego rozregulowuje cały cykl, co może spotęgować płacz, drażliwość, a nawet brak apetytu. Najlepiej poczekać, aż dziecko samo się wybudzi, nawet jeśli ma mokra pieluszkę lub minęło już sporo czasu od ostatniego karmienia.
•  

Jak wpływać na rytm dnia noworodka?
 

Każde dziecko jest inne, dlatego nie należy sugerować się opiniami innych rodziców. Złote porady zazwyczaj są bezzasadne, jeśli nie bierze się pod uwagę wszystkich czynników. Aby przyzwyczaić dziecko do dobowego rytmu dnia, potrzeba czasu, a także dobrze przygotowanego posłania. Maluch, poznając nasze nawyki, będzie w stanie dopasować się do konkretnych sytuacji, dając rodzicom nieco wytchnienia (oczywiście nie jest to reguła). Warto również stymulować rozwój dziecka w dzień, natomiast w nocy ograniczać ostre światło i hałas do minimum, wówczas maluch ma szansę spokojnie spać bez krzyku i rozdrażnienia.